Diagnostyka drzewa to proces służący zebraniu informacji o drzewie, przy użyciu różnorodnych narzędzi. Jest niezbędnym etapem w ocenie stanu drzewa oraz zagrożeń dla bezpieczeństwa w jego otoczeniu a także podstawą do sporządzenia ekspertyzy dendrologicznej.
Metody diagnostyczne można podzielić według różnych kryteriów, ale zazwyczaj prowadzi to do wielu sprzeczności, bo różne metody wzajemnie się uzupełniają. Poniższy podział służy jest więc tylko moją próbą usystematyzowanego przedstawienia tego zagadnienia.
Diagnostyka podstawowa realizowana jest przy użyciu zmysłów (głównie wzroku) oraz prostych narzędzi diagnostycznych, których użycie wymaga również interpretacji sensorycznej (m.in. młotek diagnostyczny czy sonda arborystyczna). Do metod tych zaliczmy przede wszystkim ocenę wizualną (łącznie z pomiarami dendrometrycznymi) a także inspekcję korony (wraz z kontrolą wiązań).
Diagnostyka instrumentalna wykorzystuje zaawansowane urządzenia, które wykonują testy i prezentują i wyniki w zwizualizowanej lub tekstowej formie (często po obróbce w oprogramowaniu analitycznym), która stanowi cząstkową informację o stanie drzewa lub jego części. Najczęściej wykorzystywane metody to próba obciążeniowa statyczna oraz dynamiczna, tomografia soniczna oraz impedancyjna, a także rezystografia. Stosuje się także inne urządzenia, np. do pomiaru aktywności fotosyntezy czy też kamery multispektralne.
Częścią diagnostyki są także metody obliczeniowe, które bazują na pomiarach i szacunkach a następnie wyliczaniu na ich podstawie zagrożenia występowaniem niepożądanych zdarzeń.
Ponadto w wielu przypadkach realizowana jest diagnostyka dodatkowa. W jej poczet możemy zaliczyć wszystkie dodatkowe badania, realizowane przez inne podmioty, np. badanie gleby czy szczegółowe ekspertyzy przyrodnicze (entomologiczne, mykologiczne etc.).
Istnieje wiele powodów, aby zdiagnozować stan drzewa. Od chęci o zadbania po nie, po zapewnienie bezpieczeństwa jak i spełnienie różnych wymogów formalnych. Wymienię kilka z nich:
- drzewa, szczególnie duże, mają ogromną wartość przyrodniczą i po ich utracie są niezastępowalne w krótkim czasie – diagnostyka pozwala na ustalenie sposobu postępowania z nimi w celu ich zachowania,statystycznie drzewa nie powodują wielu wypadków, ale bywają one dotkliwe w skutkach – dzięki dobrej diagnozie większości z nich idzie uniknąć lub istotnie ograniczyć ryzyko ich wystąpienia,właściciele drzew ponoszą odpowiedzialność za swoje drzewa – poddanie drzew ocenie wykonanej przez specjalistów pozwoli na uniknięcie problemów prawnych z tym związanych oraz zabezpieczy przed obiekcjami ubezpieczycieli,działki budowlane z drzewami to wspaniałe miejsce na postawienie domu – niemniej, jeszcze przed zaplanowaniem budowy, warto sprawdzić stan drzew i dostosować do nich zagospodarowanie terenu, aby uniknąć w przyszłości przykrych niespodzianek i wysokich kosztów (w wyniku wypadku lub konieczności skomplikowanej wycinki), a przede wszystkim nie stracić drzew (co zdarza się na prawdę często w kilka lat po ukończeniu budowy).
